Χτίστε την αυτοεκτίμηση στα παιδιά!

Η αυτοεκτίμηση είναι ένα σημαντικότατο ψυχικό εφόδιο που θα συνοδεύει το παιδί σε όλη του τη ζωή και ίσως το πιο σημαντικό συστατικό της ευτυχίας. Η αγάπη που έχουν για τον εαυτό τους θα επηρεάσει το αν θα επιλέξουν να κάνουν μια δουλειά που αγαπούν, το αν θα παντρευτούν κάποιον που τους φέρεται σωστά, το αν θα φροντίσουν τα παιδιά τους αργότερα, το αν θα κάνουν κατάχρηση βλαβερών για την υγεία τους ουσιών, το αν θα κερδίσουν χρήματα με την αξία τους, το αν θα είναι ευτυχισμένα, ακόμη και το αν θα παρουσιάσουν ψυχοσωματικές ασθένειες.

Η αυτοεκτίμηση του παιδιού βάλλεται από οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης, αλλά και από την απλή, καθημερινή κριτική, τα λόγια εκείνα που λέμε μέσα στα νεύρα μας, χωρίς να το πολυσκεφτόμαστε. Τα ίδια τα παιδιά όμως μπορούν να κάνουν αρκετά πράγματα για να προστατεύσουν τον εαυτό τους από όλα τα είδη κακοποίησης, αρκεί να τα έχουν διδαχθεί. Σκεφτείτε λοιπόν, είτε είστε γονείς είτε εκπαιδευτικοί είτε νοσηλευτές είτε συγγενείς είτε εθελοντές, ότι η εκπαίδευση στην αυτοεκτίμηση, μέσω παραδείγματος και διδασκαλίας, είναι ίσως το μεγαλύτερο δώρο που μπορείτε να κάνετε σε ένα παιδί.

«Χτίστε» την αυτοεκτίμηση των παιδιών

Η υψηλή αυτοεκτίμηση είναι ταυτόχρονα το πιο απαραίτητο εργαλείο και το σημαντικότερο δώρο που μπορούν να δώσουν οι γονείς στα παιδιά τους, ίσως ακόμη πιο σημαντικό κι από μια καλή ακαδημαϊκή μόρφωση. Χωρίς αυτοεκτίμηση, ακόμη κι η καλύτερη σχολική εκπαίδευση, δεν θα αποδώσει καρπούς.

Η αυτοεκτίμηση είναι ένα σημαντικότατο ψυχικό εφόδιο που θα συνοδεύσει το παιδί σε όλη του τη ζωή και ίσως το πιο σημαντικό συστατικό της ευτυχίας. Η αγάπη που έχουν για τον εαυτό τους θα επηρεάσει το αν θα επιλέξουν να κάνουν μια δουλειά που αγαπούν, το αν θα παντρευτούν κάποιον που τους φέρεται σωστά, το αν θα φροντίσουν τα παιδιά τους αργότερα, το αν θα κάνουν κατάχρηση βλαβερών για την υγεία τους ουσιών, το αν θα κερδίσουν χρήματα με την αξία τους, το αν θα είναι ευτυχισμένα, ακόμη και το αν θα παρουσιάσουν ψυχοσωματικές ασθένειες. Η αυτοεκτίμηση του παιδιού βάλλεται από οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης, αλλά και από την απλή, καθημερινή κριτική, τα λόγια εκείνα που λέμε μέσα στα νεύρα μας, χωρίς να το πολυσκεφτόμαστε. Τα ίδια τα παιδιά όμως μπορούν να κάνουν αρκετά πράγματα για να προστατεύσουν τους εαυτούς τους από όλα τα είδη κακοποίησης, αρκεί να τα έχουν διδαχθεί. Σκεφτείτε λοιπόν, είτε είστε γονείς είτε εκπαιδευτικοί είτε νοσηλευτές είτε συγγενείς είτε εθελοντές, ότι η εκπαίδευση στην αυτοεκτίμηση, μέσω παραδείγματος και διδασκαλίας, είναι ίσως το μεγαλύτερο δώρο που μπορείτε να κάνετε σε ένα παιδί. Τρόποι για να δώσετε την αυτοεκτίμηση στα παιδιά:

1 Επαινείτε το παιδί για το παραμικρό καλό που κάνει! Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «ΕΙΜΑΙ ΙΚΑΝΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΣ! ΜΠΟΡΩ!»

2 Ακούστε το παιδί σας προσεκτικά και συζητήστε μαζί του. Κάντε του ανοιχτές ερωτήσεις, όπως «πώς πέρασες στο σχολείο;». Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΝΙΩΘΩ ΚΑΙ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ! ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΜΕ ΑΚΟΥΝ!»

3 Αφιερώστε «ποιοτικό χρόνο» στο παιδί σας, όπου η προσοχή σας είναι αδιάσπαστα αφιερωμένη σ’ αυτό. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «ΜΟΥ ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΜΕ ΠΡΟΣΕΧΟΥΝ! ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ!»

4 Οι αγκαλιές, η ζεστασιά, τα χαϊδευτικά ονόματα είναι πολύ σημαντικά για να νιώσει το παιδί σας ότι είναι καλοδεχούμενο κι ότι το αγαπούν. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΜΕ ΘΕΛΟΥΝ ΓΙΑ ΠΑΡΕΑ! Ο ΚΟΣΜΟΣ ΜΕ ΣΥΜΠΑΘΕΙ!»

5 Αποδεχτείτε το παιδί σας όπως είναι, με τις μοναδικές του ικανότητες, τα δικά του ταλέντα, τις δικές του προτιμήσεις. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «ΕΙΜΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ! ΕΙΜΑΙ ΚΑΛΟΣ ΕΤΣΙ ΟΠΩΣ ΕΙΜΑΙ!»

6 Προσφέρετε αγάπη δίχως όρους: Η αγάπη πρέπει να προσφέρεται στο παιδί γι’ αυτό που είναι κι όχι για αυτά που κάνει. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «ΕΙΜΑΙ ΑΞΙΑΓΑΠΗΤΟΣ!»

7 Πειθαρχία. Η επιβολή κανόνων, ορίων και λογικών ποινών στο παιδί (αφαίρεση προνομίων, χωρίς ξύλο ή εξευτελισμούς) αυξάνει την αυτοεκτίμησή του. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «ΜΟΥ ΑΞΙΖΕΙ ΑΓΑΠΗ, ΑΚΟΜΗ ΚΙ ΟΤΑΝ ΚΑΝΩ ΛΑΘΗ!»

8 ΠΟΤΕ μην προσβάλλετε το παιδί μπροστά σε άλλους και ποτέ μην το αποκαλείτε με υποτιμητικά ονόματα. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΝΩ ΚΑΛΑ ΣΤΗ ΖΩΗ!»

9 Υπομονή. Το παιδί χρειάζεται τον χρόνο του για να μάθει. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «ΤΟ ΝΑ ΚΑΝΩ ΛΑΘΗ ΕΙΝΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ! ΕΤΣΙ ΜΑΘΑΙΝΩ ΚΑΙ ΠΡΟΟΔΕΥΩ!»

10 Δώστε στο παιδί σας ευκαιρίες να αναλάβει πρωτοβουλίες και ευθύνη, να δημιουργήσει μόνο του, δώστε του την ευκαιρία να πετύχει! Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΩ! ΕΧΩ ΘΑΡΡΟΣ!»

11 Ενθαρρύνετε υγιεινή ζωή, με καθαριότητα, άσκηση και σωστή διατροφή. Βοηθήστε το να ντύνεται με τρόπο που να νιώθει ελκυστικό, ώστε να έχει θετική εικόνα για την εμφάνισή του. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «ΕΙΜΑΙ ΟΜΟΡΦΟΣ!»

12 Μη μεταχειρίζεστε τα αδέρφια με διακρίσεις και μη συγκρίνετε το ένα παιδί με το άλλο. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΓΙΝΩ ΣΑΝ ΚΑΠΟΙΟΝ ΑΛΛΟΝ, ΑΛΛΑ ΝΑ ΓΙΝΩ Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΕΑΥΤΟΣ ΜΟΥ!»

13 Μην τρομάζετε το παιδί με καταστροφικά σενάρια για το μέλλον! Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «ΕΙΜΑΙ ΑΣΦΑΛΗΣ! ΕΧΩ ΠΑΝΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ!»

14 Φροντίστε να έχει κοινωνική ζωή και διασκέδαση και φίλους που του φέρονται καλά. Διδάξτε το να λέει συνέχεια στον εαυτό του: «ΕΧΩ ΚΑΛΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΛΛΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΘΕΛΟΥΝ!»

Βικτωρία Πρεκατέ, εκπαιδευτικός, ψυχολόγος, πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού σωματείου «ΜΕΝΤΟΡΑΣ για την Παιδική Προστασία και Ευημερία» www.mentoras.org

Ο εκφοβισμός στο σχολείο είναι ΒΙΑ. ΜΗΝ ΤΗΝ ΑΝΕΧΕΣΑΙ!

ΓΙΑ ΜΑΘΗΤΕΣ: 

Τι είναι ο σχολικός εκφοβισμός;

·         Όταν συμμαθητές ή άλλα παιδιά σε κοροϊδεύουν, σε βρίζουν και θέλουν σκόπιμα να σε πληγώσουν.

·         Όταν σε απομονώνουν και δεν αφήνουν άλλα παιδιά να σε κάνουν παρέα.

·         Όταν λένε άσχημα πράγματα για σένα πίσω από την πλάτη σου.

·         Όταν σε εκβιάζουν να τους δώσεις χρήματα ή πράγματα.

·         Όταν σε χτυπούν, σε κλωτσούν και σε απειλούν.

·         Όταν σε υποτιμούν για κάποια ιδιαιτερότητα (εθνικότητα, καταγωγή, σωματικό βάρος, επίδοση στα μαθήματα ή απλώς το ότι φοράς γυαλιά).

·         Όλα αυτά, όταν συμβαίνουν συστηματικά και επίμονα από τα ίδια παιδιά, είναι σχολικός εκφοβισμός.

Γιατί κάποια παιδιά εκφοβίζουν άλλα;

·         Μπορεί να ζηλεύουν.

·         Μπορεί να τους έχουν φερθεί με βία στην οικογένειά τους κι έτσι νομίζουν ότι έχουν το δικαίωμα.

·         Μπορεί να νιώθουν πολύ μειονεκτικά και δυστυχισμένα και θέλουν να σε κάνουν να νιώσεις κι εσύ έτσι.

·         Μπορεί να νομίζουν ότι θα εντυπωσιάσουν και θα είναι οι «μάγκες» και οι «δυνατοί».

Τι να κάνω αν με εκφοβίζουν άλλα παιδιά;

·         Κατ’ αρχάς, δεν φταις εσύ! Πολλοί επιτυχημένοι άνθρωποι είχαν πέσει θύματα εκφοβισμού στο σχολείο (όπως π.χ. ο ποδοσφαιριστής Ντέιβιντ Μπέκαμ και η σύζυγός του Βικτώρια Άνταμς).

·         Μην πιστεύεις αυτά που σου λένε οι εκφοβιστές, να επαινείς τον εαυτό σου και να θυμίζεις στον εαυτό σου κάθε μέρα τα καλά σου σημεία.

·         Όταν σε κοροϊδεύουν, κοίταξέ τους στα μάτια και ΦΥΓΕ – μην δείξεις ότι έχεις στεναχωρηθεί.

·         Αν συνεχίσουν, πες δυνατά «ΑΣΕ ΜΕ ΗΣΥΧΟ» ή «ΣΤΑΜΑΤΑ» και ΦΥΓΕ.

·         Αν φοβάσαι μη σε χτυπήσουν, φρόντιζε να είσαι πάντα με κάποιο φίλο, είτε μέσα στο σχολείο είτε πηγαίνοντας σε αυτό.

·         Αν σε εκφοβίζει ολόκληρη παρέα, πιάσε το πιο αδύναμο μέλος της και πες του ότι αυτό δεν είναι σωστό και αν θα του άρεσε να του φέρονταν εκείνου έτσι.

·         ΠΕΣ ΤΟ ΣΕ ΚΑΠΟΙΟΝ, σε δάσκαλο, γονέα, άλλο παιδί, στον διευθυντή – δεν είναι ντροπή, ούτε «κάρφωμα», ούτε είσαι «κότα» - ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΦΕΡΕΙΣ ΜΟΝΟΣ!

·         Αν μετά από αυτά δεν αλλάξει κάτι, άλλαξε σχολείο – ζήτησε από τους γονείς σου να βρουν ένα σχολείο που να είναι φιλικό και ασφαλές.

Κι αν εγώ εκφοβίζω άλλα παιδιά;

·         Γιατί το κάνεις; Νιώθεις έτσι πιο δυνατός; Υπάρχει κάτι που σε κάνει να νιώθεις δυστυχισμένος;

·         Ζηλεύεις;

·         Νιώθεις μειονεκτικά;

·         Σκέψου ότι με το να εκφοβίζεις άλλα παιδιά, στο τέλος θα νιώσεις χειρότερα για τον εαυτό σου.

·         Σκέψου ότι κανείς δεν θα σε συμπαθεί. Ακόμη κι αυτοί που είναι στην παρέα σου το κάνουν επειδή σε φοβούνται, όχι επειδή πραγματικά τους αρέσεις. Θες να μείνεις τελικά μόνος;

·         Σκέψου αν θα σου άρεσε να σου φέρονταν εσένα έτσι.

·         Μπορείς να διορθώσεις τη συμπεριφορά σου και να μιλήσεις σε κάποιον για το πρόβλημα που σε απασχολεί.

·         Με το να βοηθάς και να υποστηρίζεις τους άλλους, θα αποκτήσεις αληθινούς φίλους και θα γίνεις πραγματικά δημοφιλής και δυνατός.

Ο εκφοβισμός στο σχολείο είναι ΒΙΑ. ΜΗΝ ΤΗΝ ΑΝΕΧΕΣΑΙ!

ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ

Πώς θα προστατέψω το παιδί μου;

·         Αναπτύξτε μια ζεστή και φιλική σχέση με το παιδί. Να είστε κοντά του και να επιδιώκετε τη συζήτηση μαζί του – από μόνο του μπορεί να μην σας αναφέρει τίποτα για το θέμα αυτό.

·         Μην υποτιμάτε τις συνέπειες που μπορεί να έχει ο εκφοβισμός στο παιδί σας.

·         Οι μύθοι «ε, παιδιά είναι, πειραματίζονται μεταξύ τους» ή «έτσι θα σκληραγωγηθεί για να βγει στην κοινωνία» μπορεί να ζημιώσουν το παιδί σας και να το οδηγήσουν σε δυστυχία και απομόνωση.

·         Καθησυχάστε το παιδί ότι δεν φταίει αυτό κι ότι δεν είναι δικό του λάθος.

·         Επαινείτε το παιδί και δώστε του ευκαιρίες να αναλάβει ευθύνες ώστε να ενισχυθεί η αυτοπεποίθησή του.

·         Εγγράψτε το παιδί σε άλλες ομαδικές δραστηριότητες (αθλητισμό, προσκοπισμό, καλλιτεχνικά κ.λ.π.) όπου δεν υπάρχουν εκφοβιστές και όπου έχει την ευκαιρία να κάνει νέες φιλίες και να αυξηθεί η αυτοπεποίθησή του.

·         Διδάξτε του να κοιτά στα μάτια τον εκφοβιστή, να λέει δυνατά «ΑΣΕ ΜΕ ΗΣΥΧΟ» ή «ΚΟΙΤΑ ΤΗ ΔΟΥΛΕΙΑ ΣΟΥ» και να φεύγει.

·         Μιλήστε με συγκεκριμένα περιστατικά στο δάσκαλο. Αν δεν αλλάξει κάτι, στο διευθυντή. Αν και πάλι δεν γίνει τίποτα, ζητήστε βοήθεια από τις αρμόδιες Διευθύνσεις Εκπαίδευσης που υπάγεστε.

·         Ζητήστε στήριξη από τον τοπικό Συμβουλευτικό Σταθμό Νέων ή άλλες υπηρεσίες ψυχολογικής στήριξης.

Θυμηθείτε:

Ο εκφοβισμός δεν είναι πρόβλημα ενός συγκεκριμένου παιδιού – είναι πρόβλημα σχολικής πειθαρχίας και είναι ευθύνη του σχολείου να το αντιμετωπίσει!

Αν το παιδί τραυματιστεί από τους εκφοβιστές, ενημερώστε και την αστυνομία και γνωστοποιήστε στο σχολείο ότι έχετε ενημερώσει την αστυνομία.

Απαιτήστε από το σχολείο να ενημερώσει τους γονείς του παιδιού-εκφοβιστή.

Αν ο εκφοβισμός δεν αντιμετωπίζεται, αλλάξτε σχολείο. Μιλήστε με το νέο σχολείο και βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν ή δεν γίνονται ανεκτοί εκεί οι εκφοβιστές.

Το παιδί σας αξίζει ένα ήρεμο και ασφαλές περιβάλλον!

Ο εκφοβισμός στο σχολείο είναι ΒΙΑ. ΜΗΝ ΤΗΝ ΑΝΕΧΕΣΑΙ!

ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ

Πώς να αντιμετωπίσετε τον εκφοβισμό στο σχολείο

·         Αναγνωρίστε το πρόβλημα – ΜΗΝ ΤΟ ΑΓΝΟΕΙΤΕ!

·         Ο εκφοβισμός δεν είναι «υπόθεση μεταξύ των παιδιών». Είναι πρόβλημα σχολικής πειθαρχίας και είναι ευθύνη του σχολείου και καθενός εκπαιδευτικού που το αντιλαμβάνεται να το αντιμετωπίσει.

·         Ενδιαφερθείτε για τα παιδιά και δράστε ως παρατηρητές – ΜΗΝ ΠΕΡΙΜΕΝΕΤΕ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ Ή ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΝΑ ΣΑΣ ΚΑΤΑΓΓΕΙΛΟΥΝ ΚΑΤΙ. Όταν αντιληφθείτε κάτι, επέμβετε άμεσα.

·         Μιλήστε με το παιδί-θύμα μόνο του, για να μάθετε αν παρόμοια περιστατικά έχουν ξανασυμβεί. Καθησυχάστε το παιδί-θύμα ότι το ζήτημα θα ρυθμιστεί.

·         Μιλήστε στα υπόλοιπα παιδιά ξεχωριστά για να μάθετε για παρόμοια περιστατικά, πείτε τους να μην στηρίζουν τους εκφοβιστές, να μην τους ανέχονται και να αναφέρουν τα περιστατικά.

·         Μιλήστε στο παιδί-θύτη ιδιαιτέρως για τη συμπεριφορά του, τις συνέπειες και τις κυρώσεις που θα έχει αν συνεχίσει.

·         Επιβάλλετε ανάλογη κύρωση στον εκφοβιστή.

·         Επιμείνετε από τον εκφοβιστή να ζητήσει συγγνώμη από το παιδί-θύμα.

·         Ζητήστε από τον εκφοβιστή να επιστρέψει ό,τι πράγματα ή χρήματα έχει πάρει από το παιδί-θύμα.

·         Καλέστε τους γονείς του εκφοβιστή στο σχολείο.

·         Ενημερώστε το σύλλογο διδασκόντων για αντίστοιχα περιστατικά και την πορεία τους και ζητήστε από τους συναδέλφους να είναι επίσης σε επιφυλακή.

·         Αφιερώστε μια-δυο διδακτικές ώρες για να μιλήσετε σε όλη την τάξη για τον εκφοβισμό, το χτίσιμο μιας συνεργατικής και φιλικής ομάδας. Αυτές οι ώρες είναι πολύ πιο σημαντικές, από παιδαγωγική άποψη, από την οποιαδήποτε καθυστέρηση στη διδακτέα ύλη.

·         Παρακολουθήστε την πορεία των πραγμάτων. Μήπως μετά από λίγο καιρό συμβαίνουν πάλι τα ίδια;

·         Αν δεν μπορείτε να το αντιμετωπίσετε μόνος/η, συζητήστε το με το σύλλογο διδασκόντων και αποφασίστε συλλογικά. Αν η κατάσταση και πάλι επιμείνει ή είναι ιδιαίτερα σοβαρή, ενημερώστε και ζητήστε βοήθεια από την προϊσταμένη αρχή της περιφέρειάς σας και ζητήστε εγγράφως τη συνδρομή τους, καθώς και τη συνδρομή ψυχολόγου, κοινωνικού λειτουργού ή του τοπικού Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων.

·         Αν υπάρξει σοβαρός τραυματισμός, ενημερώστε την τοπική αστυνομία.

Θυμηθείτε: ακόμη και με μικρή δική σας προσπάθεια μπορείτε να πετύχετε μεγάλη διαφορά στην καθημερινή ευτυχία ή δυστυχία των μαθητών σας.